Some '00s #6: Sigmatropic - Δεκαέξη Χαϊκού και Άλλες Ιστορίες

Ήταν στο τελευταίο από τα εν Ελλάδι διαλείμματα της υπέροχης χρονιάς στο Nottingham όταν, κάπου στο ραδιόφωνο (πιο πιθανό να ήταν στις εκπομπές της - πάντα εγγύησης για φοβερές μουσικές - Θάλειας Καραμολέγκου στον Εν Λευκώ), τ'αυτιά μου συνάντησαν το «Χαϊκού Β'» των Sigmatropic. Ένα ηλεκτρονικό κομψοτέχνημα, θεσπέσιο και ταυτόχρονα μικρό σαν καλό σοκολατάκι - τόσο καλό ώστε να σε γεμίζει απόλαυση αλλά και να σε τρώει αμέσως η περιέργεια να μάθεις και τί άλλο υπάρχει στο κουτί, κάτω από τα χρωματιστά περιτυλίγματα.

Κόλλησα άσχημα. Ο δίσκος θα κυκλοφορούσε αφού θα είχα γυρίσει στην Αγγλία οπότε έπρεπε να περιμένω. Και περίμενα. Όταν έφτασε η μέρα της κυκλοφορίας άρχισα να ψάχνω τρόπους να τον αποκτήσω άμεσα. Με έσωσε τελικά το greekbooks.gr απ'όπου και το παρήγγειλα. Λίγες μέρες αργότερα το είχα στα χέρια μου και άρχισα να το λιώνω.

Λίγο καιρό αργότερα γύρισα πίσω στην Ελλάδα. Έπρεπε να προσγειωθώ στην εδώ πραγματικότητα και να αφήσω πίσω το όνειρο που έζησα, και για να γίνει αυτό ήταν απαραίτητο να βρω κάποια αποκούμπια, κάποια πράγματα που θα έκαναν την προσγείωση λιγότερο επώδυνη. Ένα απ'αυτά ήταν και αυτός ο δίσκος, τον οποίο άκουγα σχεδόν για ένα εξάμηνο αφότου ήρθα πίσω. Συνέχεια.

Τους Sigmatropic τους ήξερα από παλιότερα, είχα ακούσει το Random Walk και θεωρούσα τον Άκη Μπογιατζή έναν από τους σοβαρότερους μουσικούς στη χώρα, αλλά εδώ ξεπερνούσε τον εαυτό του και ταυτόχρονα κάθε άλλον που ονόμαζε τον εαυτό του «μουσικό» στον ταλαίπωρο τόπο μας τα τελευταία ούτε ξέρω κι εγώ πόσα χρόνια. Η λεπτεπίλεπτη, ποικιλόμορφη ελεκτρόνικά του, βοηθούμενη από διακριτικές αλλά στρατηγικά τοποθετημένες κιθάρες, ήταν η πιο τέλεια επένδυση που θα μπορούσε να φανταστεί κανείς για τα χαϊκού του Σεφέρη. Και κατάφερνε κάτι πρωτόγνωρο για τα εγχώρια δεδομένα - να μην τοποθετεί το έργο ενός ποιητή και μάλιστα νομπελίστα πάνω σε ένα βάθρο και να το κοιτάζει χάσκοντας ή να το λιβανίζει, αλλά να το φέρνει στο βαθιά, ειλικρινά, πέρα για πέρα ανθρώπινο επίπεδο που του αρμόζει σαν βαθιά ανθρώπινη τέχνη που είναι. Οι εκπληκτικές ερμηνείες της Σοφίας Βασάλου και της Χαράς Δημοπούλου και πάνω απ'όλα του ίδιου του Μπογιατζή άλλωστε κατέδειχναν πέρα από κάθε αμφιβολία πόσο καλά ήξερε, πόσο μέσα του είχε το (για πολλούς στριφνό και δύσκολο) υλικό και πώς έπρεπε να το αντιμετωπίσει.

Το μεγαλύτερο ίσως κατόρθωμα είναι ότι ποτέ, σε καμία στιγμή το όλο εγχείρημα δε θυμίζει... εγχείρημα. Δεν θυμίζει άσκηση ή πείραμα. Μοιάζει πέρα για πέρα φυσικό, λες και ο Σεφέρης έγραψε τους στίχους έχοντας ακούσει τις υπέροχες, προσεγμένες μέχρι την τελευταία λεπτομέρεια, απολαυστικές ηχητικές μπουκιές του Μπογιατζή και όχι ανάποδα. Κι αυτό δεν μπορεί να το καυχηθεί ο καθένας.

Μεγάλο μέρος της φυσικότητας αυτής χάθηκε στη διεθνή προέκταση του project, όταν δηλαδή ο Μπογιατζής μάζεψε μια πραγματικά ζηλευτή λίστα ερμηνευτών (από Robert Wyatt μέχρι Steve Wynn και Marc Mulcahy και από Cat Power μέχρι Laetitia Sadier) και ανέθεσε στον καθένα τους από ένα χαϊκού. Όλες αυτές οι αγαπημένες φωνές όμως στα δικά μου τουλάχιστον αυτιά δεν κατάφεραν να φτάσουν τη συντριβή του ίδιου του Μπογιατζή όταν τραγουδούσε «Πού να μαζεύεις/ Τα χίλια κομματάκια/ Του κάθε ανθρώπου». Ή την επιβλητική φωνή της μητέρας του, Ανδρομάχης Μπογιατζή, στο «Χαϊκού ΙΒ': Άγονος Γραμμή». Ίσως φταίει και το ότι τα κομμάτια «μαγειρεύτηκαν» λίγο ακόμα και γυαλίστηκαν λίγο παραπάνω για να βγουν στη διεθνή πιάτσα, πράγμα που μάλλον δε χρειαζόταν. Το τελικό αποτέλεσμα δεν ήταν όσο σπουδαίο προϊδέαζαν τα ονόματα αλλά τελικά μοιάζει πιο λογικό αυτό - όταν κάτι βρίσκεται στα χέρια μόνο των ανθρώπων που το εμπνεύστηκαν τότε βγαίνει πιο ανεπιτήδευτο και συνεπώς καλύτερο.

Η μητέρα του Άκη Μπογιατζή έφυγε από τη ζωή το 2001, φαντάζομαι στη διάρκεια των ηχογραφήσεων. Ομοίως και ο πατέρας του, Χρήστος. Σε αυτούς είναι αφιερωμένο το album, και τα χαϊκού, με τη θάλασσα και τον κάτω κόσμο να είναι κυρίαρχα θέματα, μοιάζουν σα να έχουν μαζευτεί έτσι ώστε να τους ξεπροβοδίσουν κατάλληλα. Το ότι αυτός ο αποχαιρετισμός μας έδωσε ένα τόσο πλήρες, απολαυστικό και εμπνευσμένο δίσκο είναι λόγος για μια μικρή γιορτή από τη μεριά μας, και παράλληλα μια υπόκλιση στον Άκη Μπογιατζή και την παρέα του.

Sigmatropic - «Χαϊκού ΙΑ'» από το Δεκαέξη Χαϊκού και Άλλες Ιστορίες

Tweet